W prowadzonej przeze mnie sprawie dotyczącej zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego ubezpieczyciel odmówił zwrotu tych kosztów (nie wypłacił odszkodowania). Uznał, że poszkodowany – jako leasingobiorca - nie jest uprawniony do dochodzenia roszczenia z tego tytułu. Podniósł zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda.

Nie zgodziłem się ze stanowiskiem ubezpieczyciela, czego konsekwencją było wywiedzenie powództwa (złożenie pozwu o zapłatę).

Podstawę prawną pozwu stanowiły: art. 822 § 1 k.c. oraz przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którymi zawierając umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ze sprawcą kolizji, ubezpieczyciel (pozwany) zobowiązuje się do wypłacenia odszkodowania osobie poszkodowanej przez ubezpieczonego. Zaś przepis art. 361 § 1 k.c. nakłada na ubezpieczyciela odpowiedzialność za normalne następstwa działania sprawcy kolizji, z którego wynikła szkoda.

Szkodą jest uszczerbek majątkowy, czyli zmniejszenie się majątku wskutek określonego zdarzenia, z pominięciem tych, które zależą od woli doznającego uszczerbku.

Zasadą jest, że odszkodowania może domagać się tylko osoba, która bezpośrednio odniosła szkodę z danego zdarzenia – czyli tylko ten jest poszkodowany, przeciwko któremu skierowane było działanie sprawcze.

W mojej ocenie – w odniesieniu do kosztów najmu pojazdu zastępczego - w kolizji drogowej poszkodowanym był leasingobiorca, a więc posiadacz zależny (osoba korzystająca z pojazdu), a nie właściciel pojazdu (leasingodawca, finansujący).

W wyniku kolizji leasingobiorca poniósł koszty najmu pojazdu zastępczego. Koszty, jakie poniósł związane były nie tyle z własnością przedmiotu leasingu, lecz z niemożnością jego użytkowania, co jest atrybutem posiadania zależnego. Utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia lub uszkodzenia stanowi niewątpliwie szkodę majątkową. Jest to normalne następstwo zdarzenia powodującego szkodę w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. Jeżeli posiadacz poniósł w związku z tym koszty najmu pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków podlegających wyrównaniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2003 r., IV CKN 1916/00; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 r., IV CK 672/03).

W pozwie podniosłem także, że z definicji umowy leasingu zawartej w art. 7091 k.c. wynika, że jednym z podstawowych elementów tej umowy jest odjęcie finansującemu, który jest właścicielem przedmiotu leasingu typowego uprawnienia właścicielskiego, tj. uprawnienia do korzystania z tegoż przedmiotu leasingu, na rzecz korzystającego. Zatem jakkolwiek właścicielem przedmiotu oddanego do korzystania pozostaje finansujący, to już uprawnienie do korzystania z niego ma korzystający. Zatem poszkodowanym w zakresie zwrotu kosztów pojazdu zastępczego jest korzystający z pojazdu (leasingobiorca).

W analizowanej sprawie legitymacja procesowa czynna strony powodowej nie budziła żadnych wątpliwości sądu.

Powyższe stanowisko potwierdza orzecznictwo sądów powszechnych: wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia z dnia 15 marca 2016 r., XIII GC 322/15; wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 7 stycznia 2014 r., VIII Ga 79/13; wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 17 grudnia 2015 r., IX Ga 348/15.

Koszty naprawy pojazdu

ALE roszczenie o zwrot kosztów związanych z utratą lub uszkodzeniem pojazdu (kosztów naprawy) lub roszczenie o zapłatę z tytułu utraty wartości handlowej pojazdu przysługuje już wyłącznie właścicielowi pojazdu (w tym przypadku – leasingobiorcy, finansującemu). To bowiem on poniósł szkodę, to w jego majątku powstaje uszczerbek spowodowany uszkodzeniem lub zniszczeniem pojazdu (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 1999 r. I CKN 1436/98; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2005 r., III CZP 99/2004).

W tym przypadku posiadacz zależny (leasingodawca) nie ma i nie może mieć żadnych samodzielnych uprawnień związanych z uszkodzeniem lub utratą rzeczy nie będącej jego własnością, ponieważ rzecz ta nie stanowiła jego majątku.

W razie potrzeby dochodzenia roszczeń przeciwko ubezpieczycielowi, który odmówił przyznania odszkodowania lub zaniżył wysokość odszkodowania, zapraszam do kontaktu!